Với những ai mới làm quen với đồng hồ cơ, một thói quen thường gặp là… lên cót càng nhiều càng tốt – càng chắc tay càng yên tâm. Tuy nhiên, đây lại là sai lầm nghiêm trọng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ bộ máy.
Vậy tại sao không nên lên cót quá căng? Cách lên cót đúng là gì? Bi Watch sẽ giải thích rõ trong bài viết dưới đây.
1. Lên cót là gì? Vì sao cần?
Lên cót (hay lên dây cót) là thao tác vặn núm đồng hồ để tích trữ năng lượng cơ học cho máy hoạt động. Nguồn năng lượng này giúp đồng hồ chạy đều, ổn định trong một khoảng thời gian nhất định (thường 36–48 tiếng tùy mẫu).
Có 2 dạng:
- Lên cót tay: Phải vặn núm thủ công hàng ngày
- Lên cót tự động (automatic): Tự lên cót khi đeo, nhưng vẫn có thể vặn tay để hỗ trợ
Việc lên cót đúng cách giúp đồng hồ hoạt động chính xác, giữ ổn định bộ máy, nhưng nếu quá tay thì lại thành… tai họa.
2. Lên cót quá căng gây hại gì cho đồng hồ?
2.1 Gãy dây cót
Dây cót là một sợi thép cuộn mảnh – tuy có độ đàn hồi cao nhưng vẫn có giới hạn. Nếu bạn vặn quá nhiều hoặc quá mạnh, dây cót có thể bị kéo căng đến mức đứt.
Khi dây cót đứt, đồng hồ sẽ ngừng hoạt động hoàn toàn, và chi phí thay thế, sửa chữa cũng không hề rẻ – nhất là với máy cơ cao cấp.
2.2 Gãy trục bánh cót, bánh răng
Nếu bạn liên tục vặn khi cót đã đầy mà bộ máy không có cơ chế chống trượt, lực nén quá mức sẽ truyền lên các bánh răng, gây mòn trục, cong vênh hoặc gãy chi tiết bên trong.
Đặc biệt nguy hiểm với đồng hồ cơ giá rẻ hoặc máy lên cót tay cổ điển (không có bộ ly hợp).
2.3 Làm lệch trục núm – hư phần lên cót
Việc lên cót quá tay với lực mạnh, không dứt khoát có thể làm lỏng núm, hư trục, gây khó khăn khi chỉnh giờ, thậm chí ảnh hưởng luôn đến tính năng chống nước.
3. Lên cót như thế nào là đúng?
Dưới đây là hướng dẫn lên cót đúng cách, đơn giản và an toàn:
Bước 1: Rút nhẹ núm chỉnh ra 1 nấc (hoặc để ở vị trí vặn, tùy mẫu)
Bước 2: Vặn theo chiều kim đồng hồ, đều tay, dứt khoát
Bước 3: Vặn khoảng 15–25 vòng là đủ (tuỳ mức trữ cót và máy)
Dừng lại ngay khi cảm thấy lực nặng tay – đó là dấu hiệu cót đã đầy
Với đồng hồ automatic, bạn chỉ cần lên cót tay khoảng 10–15 vòng nếu không đeo nhiều. Máy sẽ tiếp tục tự lên cót khi bạn đeo trên tay.
4. Cách biết đồng hồ có cơ chế chống quá cót không?
Một số máy automatic đời mới (ví dụ: Seiko 4R35, Miyota 8N24…) có cơ chế chống vặn quá tay (slipping spring) – giúp tránh làm hư dây cót. Tuy nhiên, không phải tất cả đồng hồ cơ đều có.
Nếu bạn không chắc, hãy hỏi kỹ nhân viên bán hàng hoặc kỹ thuật viên tại các shop uy tín như Bi Watch trước khi sử dụng.
5. Tóm lại – Vì sao không nên lên cót quá căng?
| Vấn đề | Hậu quả |
|---|---|
| Lên cót quá tay | Gãy dây cót |
| Vặn mạnh liên tục | Mòn bánh răng, cong trục |
| Không dừng đúng lúc | Hư trục núm, giảm tuổi thọ máy |
| Lên quá nhiều lần/ngày | Gây áp lực không cần thiết cho bộ máy |
Bi Watch nhắn nhẹ:
Nếu bạn mới chơi đồng hồ cơ, đừng ngại hỏi – việc sử dụng đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp chiếc đồng hồ của bạn bền hơn, chính xác hơn, ít phải sửa chữa hơn.
Bi Watch luôn hỗ trợ khách hàng khi cần hướng dẫn lên cót, bảo dưỡng định kỳ hay xử lý sự cố nhẹ. Đừng để “lỡ tay” một lần mà làm đồng hồ của bạn… nghỉ chơi sớm nhé!
